Phần II – Gia đình và học đường
CHỖ QUÊ HƯƠNG ĐẸP HƠN CẢ
Chỗ quê hương
đẹp hơn cả
(ảnh Quốc Văn Giáo Khoa Thư)
Ngày xưa
người mình sanh ra, ở đâu chỉ biết ở
đó. Có người cả đời chưa biết
tỉnh thành, phố chợ là gì ! Ở xứ Nam Kỳ
từ khi Tây vào thì hai hoặc ba làng mới có một cái
chợ. Hồi còn nhỏ, được mẹ dẫn
đi chợ là mừng húm; vì đi chợ là cái gì "ghê
lắm".
Hồi đó
chưa có khái niệm “văn
minh", "thành thị". Người dân ở
ruộng rẫy, nông dân nói chung được Tây gọi là
"nhà quê" có nghĩa là quê mùa, dốt nát, nghèo khổ,
trong đó có ý khi thị !
Ở quê tôi,
mỗi sáng sớm người ta hay gởi đi chợ,
nghĩa là thấy người xóm giềng đi chợ thì
nhờ mua đồ giùm mình. Có người lãnh đi
chợ mua đồ dùm hai, ba người là thường.
Đi chợ, ngoài mua đồ nấu ăn, mẹ tôi
thường mua bánh về cho chị em tôi. Bánh là chỉ
chung quà ở chợ, như xôi, củ mì, củ lang, bánh
bèo, bánh bò ... và ít khi mua bánh ở tiệm Tàu như cốm,
kẹo, bánh in... vì mắc tiền. Con nít nhà quê không có gì
hạnh phúc cho bằng trông mẹ đi chợ về.
Mẹ vừa về tới cổng thì con nít la ó lên :
"má về, má về ... " Ngày
nay trong dân gian có câu nói " trông như trông má đi chợ
về", là như vậy đó.
Tuổi trẻ
lớn lên, thế hệ chúng tôi chỉ sống với
ruộng rẫy, sông rạch, ao làng, đình, chùa, cầu
tre, cầu khỉ . . . và do vậy cảnh nhà quê để
lại cho thế hệ chúng tôi nhiều ấn
tượng sâu đậm, khó quên.
Cái đó tôi cho là Chỗ Quê Hương.
Bạn sống
ở vườn quanh năm bóng cây xanh mát, cam quít trĩu
nặng trên cành. Khi lớn lên, lưu lạc đó đây,
bôn ba vì cuộc sống, nhưng không làm sao bạn quên được
Chỗ Quê Hương ấy của bạn.
Có bạn
sống ở đồng (1), lớn
lên gần gũi với vườn cà, líp rau, líp cải hay
nộc trầu. Có bạn quanh năm sống trên ghe, trên tam
bản, xuôi ngược sông hồ; còn tôi lớn lên ở
ruộng rẫy (2); sông
nước 6 tháng ngọt, 6 tháng nước mặn, quen
bắt cồng, bắt cua, chăn vịt ...
Mỗi
người chúng ta có một Chỗ Quê Hương trong
lòng. Đúng như bài hát "quê hương mỗi
người chỉ một" là như vậy. Nhớ
lại năm xưa, lên tỉnh học, cuối tuần
mới được về nhà; đạp xe trên đường
làng, qua hai ba khúc quẹo, nhìn xa xa, xóm nhà mình hiện ra...
lòng rộn lên nỗi vui mừng khó tả ! ! !
Tình cảm
ấy ngày càng sâu đậm hơn mãi khi sau này tôi lên Saigòn
học hành và làm việc. Càng đi xa, càng bôn ba thăm
viếng đó đây, thì càng thấy yêu thương
Chỗ Quê Hương mình hơn.
Nay đọc
lại Quốc Văn Giáo Khoa Thư, mới thấy
thương cho các tác giả và thông cảm nỗi lòng yêu
quê hương của quý ông. Bài tả câu chuyện “Người
đi du lịch về nhà”; xin trích
ra đây: "Một
người đi du lịch đã nhiều nơi. Hôm
về nhà, kẻ quen người thuộc, làng xóm, láng
giếng đến chơi đông lắm. Một
người bạn hỏi : Ông đi du sơn du thủy,
thế tất đã trông thấy nhiều cảnh
đẹp.Vậy ông cho ở đâu là thú hơn cả
?". Người du
lịch đáp lại rằng : "Cảnh đẹp mắt tôi trông thấy đã
nhiều, nhưng không đâu làm cho tôi cảm động, vui
thú bằng lúc trở lại chốn quê hương, trông
thấy cái hàng rào, cái tường đất củ kỷ
của nhà cha mẹ tôi. Từ cái bụi tre ở xó
vườn, cho đến con đường khúc khuỷu
trong làng, cái gì cũng gợi ra cho tôi những mối
cảm tình chứa chan, kể không sao xiết
được."
Tác giả
chọn tựa cho bài trên là "Chỗ quê hương
đẹp hơn cả". Bài tập đọc nói
về " Người đi du lịch về nhà"
thật đơn giản nhưng có ý nghĩa giáo dục
sâu sắc, đọc ai cũng hiểu và đúng với
tình cảm của mọi chúng ta.
Trên năm
mươi năm, đọc lại Quốc Văn Giáo Khoa
Thư trong tâm cảnh làm người ly hương, thì
thật vô cùng cảm động, và thấm thía biết
chừng nào với câu chỗ quê hương đẹp
hơn cả."
Chỗ quê
hương trong mỗi chúng ta rất nhỏ bé, đơn
sơ, không cần ai tô vẽ, bảo ta thương,
bảo ta nhớ ... nhưng sao nó mãi mãi chiếm trong tim ta
một chỗ to lớn và mãi mãi bắt ta phải nhớ,
phải thương.
Phải chăng
chính Chỗ Quê Hương đã nuôi lớn và giúp chúng ta
sống mãi trong cung cách là người Việt Nam?
Nên dầu ở
đâu, tôi vẫn thấy quê hương Việt Nam của
tôi là đẹp hơn cả.
(1) Đồng : là vùng
đất khô, nước sông không lên tới, làm ruộng
nhờ mùa nước mua, trồng rau, cải vào mùa
nắng tưới bằng nước ao, nước
giếng.
(2) Ruộng rẫy :
ruộng vùng nước mặn, mùa mưa nước
ngặp, đẩy nước mặn ra biển, như
vùng Gò Công, Tiền Giang và một phần ở Bến Tre.